Pozwolenie wodnoprawne – co to jest, kto wydaje i kiedy jest wymagane?

Współczesne inwestycje, zarówno te indywidualne, jak i komercyjne, coraz częściej wiążą się z ingerencją w środowisko wodne. Przepisy regulujące gospodarkę wodną w Polsce są precyzyjne, a ich przestrzeganie ma ogromne znaczenie nie tylko dla ochrony zasobów naturalnych, ale również dla legalności prowadzonych działań. Jednym z istotnych elementów tego systemu jest pozwolenie wodnoprawne. Czytaj dalej, aby dowiedzieć się, w jakich przypadkach jest ono niezbędne – pozwoli to uniknąć kar za działanie bez jego posiadania. W tym poradniku wyjaśniamy najważniejsze zagadnienia, z którymi wiąże się pozwolenie wodnoprawne – co to takiego, kiedy jest wymagane i jak je uzyskać.

Spis treści:

1. Czym jest pozwolenie wodnoprawne?
2. Kiedy pozwolenie wodnoprawne jest wymagane?
3. Pozwolenie wodnoprawne – kiedy nie jest potrzebne?
4. Kto wydaje pozwolenie wodnoprawne?
5. Jak uzyskać pozwolenie wodnoprawne? Wymagane dokumenty
   1. Pozwolenie wodnoprawne a decyzja środowiskowa
   2. Pozwolenie wodnoprawne a pozwolenie na budowę
6. Ile czeka się na wydanie pozwolenia wodnoprawnego?
7. Jak długo ważne jest pozwolenie wodnoprawne?
8. Pozwolenie wodnoprawne – niezbędny element wielu inwestycji

Czym jest pozwolenie wodnoprawne?

Decyzja administracyjna, jaką jest pozwolenie wodnoprawne, ma na celu uregulowanie tzw. szczególnego korzystania z wód oraz możliwości budowy i eksploatacji urządzeń wodnych. Dokument ten daje prawo do ingerencji w środowisko wodne w sposób wykraczający poza zwykłe użytkowanie zasobów naturalnych. W praktyce oznacza to, że każda działalność, która może mieć wpływ na stan wód powierzchniowych lub podziemnych, musi zostać wcześniej zatwierdzona odpowiednim pozwoleniem.

Decyzja wodnoprawna wydawana jest na określony czas i zawsze w oparciu o przepisy Prawa wodnego. Jej uzyskanie wiąże się z przedstawieniem szczegółowych dokumentów, w tym operatu wodnoprawnego, który opisuje planowane działania i ich oddziaływanie na środowisko wodne.

Kiedy pozwolenie wodnoprawne jest wymagane?

Przepisy przewidują różnego typu pozwolenia wodnoprawne. Warto wiedzieć, kiedy są wymagane – pozwoli to oszczędzić czas i złożyć stosowne dokumenty. Uzyskanie odpowiednich decyzji wodnoprawnych stanowi obowiązek w każdej sytuacji, gdy realizowane działania wpisują się w definicję usług wodnych lub kwalifikują się jako szczególne korzystanie z wód. Przepisy regulujące tę kwestię są precyzyjne i nie pozostawiają wątpliwości – pozwolenia wodnoprawnego wymaga się w przypadku trwałego wpływu na zasoby wodne, a decyzja administracyjna musi zostać uzyskana jeszcze przed rozpoczęciem inwestycji.

Najczęściej składane są wnioski o:

• pozwolenie wodnoprawne na pobór wód podziemnych – w celu zasilania zakładów przemysłowych, ujęć rolniczych lub instalacji technologicznych;
• pozwolenie wodnoprawne na pobór wód powierzchniowych – wykorzystywanych do chłodzenia maszyn, nawadniania upraw lub zasilania zbiorników retencyjnych;
• pozwolenie wodnoprawne na pobór wody z rzeki – niezależnie od wydajności i częstotliwości poboru, jeśli nie jest on związany ze zwykłym użytkowaniem;
• pozwolenie wodnoprawne na wykonanie przepustu – pod drogą, linią kolejową lub ścieżką biegnącą przez ciek wodny;
• pozwolenie wodnoprawne na wykonanie urządzenia wodnego – w tym zbiorników, jazów, zapór, śluz, ujęć wody czy rowów melioracyjnych;
• pozwolenie wodnoprawne na zarurowanie rowu – czyli zmianę otwartego systemu odprowadzania wód deszczowych na zamknięty.

Wymaga się tej decyzji w szczególności, jeśli działania prowadzą do długotrwałego obniżenia poziomu zwierciadła wodnego, co może wpływać na lokalny mikroklimat, roślinność i stabilność gruntów.

Za urządzenia wodne, których wykonanie podlega obowiązkowi uzyskania pozwolenia, uznaje się m.in.:

• budowle piętrzące – jazy, zapory, przegrody regulujące przepływ;
• wały przeciwpowodziowe – chroniące tereny zalewowe przed podtopieniami;
• obiekty energetyki wodnej – turbiny, elektrownie wodne, młyny;
• wyloty urządzeń kanalizacyjnych – odprowadzające ścieki deszczowe, sanitarne czy technologiczne do cieków wodnych lub gruntu.

Jeżeli mamy wątpliwości, czy planowane prace wymagają uzyskania pozwolenia wodnoprawnego, warto skonsultować się z ekspertem przed rozpoczęciem inwestycji. Pomoże to uniknąć nieprzyjemnych konsekwencji prawnych.

Pozwolenie wodnoprawne – kiedy nie jest potrzebne?

Prawo przewiduje również sytuacje, w których nie potrzebujemy pozwolenia wodnoprawnego. Warto wiedzieć, kiedy nie jest wymagane, by nie ponosić niepotrzebnych kosztów i nie tracić czasu na zbędne procedury.

Pozwolenie wodnoprawne nie jest konieczne w przypadku:

• zwykłego korzystania z wód przez osoby fizyczne – np. do podlewania ogródka, pojenia zwierząt gospodarskich czy prania;
• prowadzenia żeglugi lub innych form rekreacyjnego użytkowania akwenów;
• działań o charakterze ratunkowym i interwencyjnym, jak akcje przeciwpowodziowe;
• tymczasowych prac nieingerujących trwale w środowisko wodne.

Kto wydaje pozwolenie wodnoprawne?

Aby ubiegać się o różnego rodzaju pozwolenia wodnoprawne, należy wiedzieć, kto je wydaje. W Polsce organami uprawnionymi do takich czynności są jednostki organizacyjne Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie. W zależności od rodzaju inwestycji oraz lokalizacji decyzję wydaje:

• Dyrektor Zarządu Zlewni Wód Polskich – w przypadku większości standardowych spraw;
• Dyrektor Regionalnego Zarządu Gospodarki Wodnej Wód Polskich – w sytuacjach bardziej złożonych i dotyczących kilku zlewni;
• Minister właściwy do spraw gospodarki wodnej – jeżeli wnioskującym są Wody Polskie, np. przy inwestycjach o znaczeniu strategicznym.

Każdy z tych organów działa w granicach kompetencji określonych przepisami i musi kierować się zasadami ochrony środowiska wodnego.

Jak uzyskać pozwolenie wodnoprawne? Wymagane dokumenty

Ubiegając się o pozwolenie wodnoprawne, warto wiedzieć, jak działać, by uzyskać pozytywną decyzję. Do rozpoczęcia procedury niezbędne jest złożenie kompletnego wniosku do odpowiedniego organu wraz z wymaganymi załącznikami. Wśród dokumentów powinny znaleźć się m.in.:

• poprawnie wypełniony wniosek o wydanie decyzji;
• operat wodnoprawny – dokument techniczny zawierający opis planowanego przedsięwzięcia i jego wpływu na środowisko;
• wypis i wyrys z rejestru gruntów;
• w niektórych przypadkach: decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach;
• ocena wodnoprawna – w sytuacjach wymagających dodatkowej analizy wpływu inwestycji na gospodarkę wodną.

Złożenie kompletnego zestawu dokumentów znacznie przyspiesza całą procedurę i ogranicza ryzyko wezwań do uzupełnień. Osoby ubiegające się o pozwolenie wodnoprawne coraz częściej korzystają ze wsparcia profesjonalistów, co znacznie ogranicza ryzyko uchybień opóźniających wydanie decyzji.

Pozwolenie wodnoprawne a decyzja środowiskowa

W przypadku inwestycji mogących znacząco oddziaływać na środowisko, przed złożeniem wniosku o pozwolenie wodnoprawne należy w pierwszej kolejności ubiegać się o decyzję środowiskową. To dwa różne dokumenty, które bywają ze sobą mylone. W trosce o stan wód mamy obowiązek wnioskować o pozwolenie wodnoprawne, a decyzja środowiskowa analizuje wpływ przedsięwzięcia na przyrodę, ludzi i krajobraz. Dopiero po jej otrzymaniu możliwe jest ubieganie się o zgodę na specjalne korzystanie z wód.

Gdy planowana inwestycja nie niesie ze sobą znaczących skutków środowiskowych, decyzja o środowiskowych uwarunkowaniach nie jest wymagana i nie dołącza się jej do dokumentacji.

Pozwolenie wodnoprawne a pozwolenie na budowę

Wielu inwestorów zastanawia się, co powinno zostać wydane jako pierwsze: pozwolenie wodnoprawne czy to na budowę domu. Odpowiedź zależy od charakteru inwestycji. W praktyce często najpierw należy uzyskać pozwolenie wodnoprawne, a następnie pozwolenie na budowę. Kolejność wynika z tego, że zgoda na specjalne korzystanie z wód może być załącznikiem do wniosku o pozwolenie budowlane. Dzieje się tak szczególnie wtedy, gdy obiekt będzie ingerował w stosunki wodne, np. przez wykonanie przepustu, rowu lub budowli piętrzącej.

Niektóre urządzenia związane z budową obiektu mieszkalnego wymagają pozwolenia wodnoprawnego, a czy przydomowa oczyszczalnia ścieków jest jednym z nich? Nie ma jednoznacznej odpowiedzi na to pytanie. Oceniając, czy budowa przydomowej oczyszczalni ścieków wymaga pozwolenia wodnoprawnego, należy wziąć pod uwagę m.in. jej parametry oraz to, gdzie odprowadzane będą ścieki. Jeśli jej przepustowość wynosi do 5 m³ na dobę, ścieki będą odprowadzane do gruntu w obrębie działki, a jej użytkowanie wpisze się w ramy zwykłego korzystania z wód, wystarczy zgłoszenie wodnoprawne.

Pozwolenie wodnoprawne jest niezbędne, gdy oczyszczalnia ścieków będzie miała większą przepustowość lub wpłynie na ilość bądź jakość wód gruntowych i powierzchniowych. To niezbędny dokument w przypadku odprowadzania ścieków do gruntu poza działką, jak również do wód, rowów melioracyjnych lub urządzeń i gruntów, które nie są naszą własnością.

Ile czeka się na wydanie pozwolenia wodnoprawnego?

Czas oczekiwania na decyzję wodnoprawną wynosi zazwyczaj 30 dni roboczych od dnia złożenia kompletnego wniosku. W przypadku braków formalnych lub konieczności uzupełnienia operatu wodnoprawnego termin ten może się wydłużyć.

Warto zatem przygotować dokumentację bardzo starannie, co pozwoli uniknąć opóźnień i przyspieszy rozpoczęcie prac.

Jak długo ważne jest pozwolenie wodnoprawne?

Pozwolenie wodnoprawne jest wydawane na czas określony. Najczęściej decyzja obowiązuje przez okres do 30 lat, co zależy od charakteru inwestycji oraz stopnia ingerencji w środowisko wodne. W niektórych przypadkach organ administracyjny może wyznaczyć krótszy okres obowiązywania – np. przy tymczasowych urządzeniach wodnych lub działaniach o ograniczonym czasie trwania.

Pozwolenie wodnoprawne – niezbędny element wielu inwestycji

Pozwolenie wodnoprawne to jeden z ważniejszych dokumentów, bez którego nie można legalnie prowadzić wielu działań związanych z użytkowaniem wód. Jego uzyskanie bywa czasochłonne, ale jest konieczne w sytuacjach, gdy ingerencja w środowisko wodne przekracza zwykłe potrzeby mieszkańców czy właścicieli działek.

Jeśli planujemy budowę, instalację oczyszczalni ścieków lub inne przedsięwzięcie związane z wodami, warto skontaktować się z ekspertami. Ich doświadczenie pomoże ocenić, czy decyzja wodnoprawna jest niezbędna oraz sprawnie przejść przez proces związany z jej pozyskaniem.